اداره بهزیستی شهرستان کاشان پایگاه اطلاع رسانی اداره بهزیستی شهرستان کاشان امروزه گسترش وسايل ارتباط جمعي و پيچيدگي روابط اجتماعي ضرورت استفاده از ساير شيوه‌هاي مشاوره از جمله مشاوره اينترنتي را ايجاب کرده است.
مهشيد مرادي – کارشناس دفتر مشاوره و خدمات روانشناختي معاونت پيشگيري سازمان بهزيستي کشور
مشاوره اينترنتي يکي از شيوه‌هاي مداخلاتي جديد است که به سرعت در سرتاسر جهان گسترش کمي و کيفي يافته و به دليل ارزان بودن، ناشناخته ماندن، صرفه‌جويي زماني و قابليت دسترسي در هر جايي اکه رايانه‌اي وجود داشته باشد از استقبال قابل توجهي در جهان برخوردار شد.
در حال حاضر در عصر الکترونيک و همه‌گير شدن شبکه‌هاي وسيع اطلاع‌رساني کامپيوتري پديده مشاوره اينترنتي در انواع و اشکال متعددي ارايه مي‌شود و در 15 سال اخير اين خدمات روبه افزايش بوده است. متقاضيان از طريق ويدئو کنفرانس، اتاق گفت‌وگو و پست الکترونيکي با روانشناسان متخصص ارتباط برقرار مي‌کنند.
مشاوره اينترنتي يکي از شيوه‌هاي مداخلاتي جديد است که فرد به منظور مشاوره با يک متخصص به عنوان راهنما از طريق پست الکترونيک(e-mail) يا مکالمه(chat) با ويدئو مي‌تواند از آن در زمينه‌هاي مختلف استفاده کرده و سوالات خود را مطرح کند.
اين نوع از مشاوره مي تواند در زمينه تحصيلي، حقوقي، روانشناسي و… باشد.
مشاوره اينترنتي با نام‌هاي e-theraphy ، online counseling، اينترنت‌تراپي، مشاوره مجازي، ايميل‌تراپي يا theraphy online خوانده مي‌شود ولي بيشتر به نام e-counseling معروف است.
هدف کلي از راه‌اندازي مشاوره اينترنتي در سايت سازمان بهزيستي کشور کاهش آسيب‌هاي اجتماعي است ولي از اهداف اختصاصي آن مي‌توان از دسترسي بيشتر و راحت‌تر مردم به ويژه جوانان به خدمات مشاوره‌اي سازمان بهزيستي، ايجاد اتاق گفت‌وگو براي مشاوران به منظور تبادل اطلاعات، اطلاع رساني و دسترسي به اطلاعات به روز موضوعات سلامت روان براي عموم مردم، اطلاع‌رساني و دسترسي به اطلاعات به روز علم روانشناسي و مشاوره براي مشاوران نام برد.
در ضرورت و اهميت مشاوره اينترنتي مي‌توان گفت که مشاوره اينترنتي فرصتي براي فرد به منظور مشاوره با يک متخصص به عنوان راهنما براي دادن بازخورد و حمايت است.
اين جلسات مي‌تواند يکبار يا چندين جلسه باشد. افراديکه مشاوره اينترنتي را انتخاب مي‌کنند تمايل به ارايه مسايلي دارند که راه‌حل‌هاي کوتاه‌مدت دارد.
مشکلاتي که در مشاوره اينترنتي بيشتر به چشم مي‌خورد عبارتند از: ارتباطات خانوادگي، مشکلات ارتباطي مسائل خانوادگي، مسائل جنسي، سازگاري با ناتواني جسمي، تعارض بين والد و فرزند، طلاق، اختلالات تغذيه و…
برخي مشاوران از مشاوره اينترنتي به عنوان يک مکمل ارتباط مشاوره حضوري استفاده مي‌کنند يک تبادل گهگاهي ايميل يا جلسات ايميل براي هدايت( کنترل) شرايط خاص يا کار در بين جلسات مي‌تواند موثر باشد. مشاوره از راه دور براي متخصصان مي‌تواند کارهاي عملي آنها را تنوع ببخشد و يک منبع درآمدي براي آنان باشد.
بعضي از افراد مشاوره اينترنتي را به علت اينکه مي‌توانند با صراحت بيشتري مطالب خود را بيان کنند و کمتر دچار قطع يا اختلال در ارتباط مي‌شود و با ساعات کاري مشاور و مراجع هماهنگي بيشتري دارد و زمان کافي براي فکر کردن پيش از صحبت کردن دارد را به مشاوره حضوري يا تلفني ترجيح مي‌دهند.
انواع مشاوره اينترنتي عبارتند از:
مشاوره فردي مبتني بر ايميل
مشاوره فردي مبتني بر مکالمه
مشاوره زوجي مبتني بر مکالمه
مشاوره گروهي مبتني بر مکالمه
مشاوره فردي مبتني بر تصوير(ويدئو)
مشاوره زوجي مبتني بر تصوير(ويدئو)
مشاوره گروهي مبتني بر تصوير(ويدئو)
مزاياي مشاوره اينترنتي
فرد ممکن است درمان اينترنتي را به عنوان يک جايگزين به چندين علت انتخاب کند: ناشناخته ماندن مراجع: فرد به راحتي مي‌تواند تمام مسائل خود را بدون اينکه شناخته شود بيان کند.
ديده نشدن مراجع: ظاهر فرد يا صداي فرد مخفي مانده و غيرقابل رويت است همين طور بالعکس.
عکس‌العمل‌هاي به تأخير افتاده: مي‌توان به هر چيزي که فکر يا احساس مي‌شود بدون سانسور به هر زباني آن را عنوان کرد.
بي‌طرفي: در تعامل حضوري فرد ممکن است از بيان بعضي موارد احساس خجالت و ناراحتي کند مثلاً به خاطر نوع کار، نژاد، قدرت و… ولي در اين نوع ارتباط فرد به اين مسائل توجهي ندارد.
محرميت و سهولت دسترسي: افراد کمرو يا مضطرب در رو در رويي با يک مشاوري که سوالات شخصي مطرح مي‌کند و يا افرادي که در محيط‌هاي دور افتاده قرار گرفته‌اند و از مشاوران و مراقبان سلامت رواني به دور هستند، مي‌توانند از اين خدمات استفاده کنند.
صرفه‌جويي در وقت: اين نوع از مشاوره مي‌تواند به افراد پرمشغله که زمان کافي براي استفاده از مشاوره حضوري را ندارند بسيار کمک‌کننده باشد و به راحتي از منزل خود يا يک دفتر کامپيوتري با فردي متخصص تماس بگيرد.
صرفه‌جويي در هزينه: با داشتن يک دستگاه رايانه به راحتي مي‌توان از اين نوع مشاوره استفاده کرد و از هزينه‌هاي نسبتاً بالاي مشاوره حضوري معاف شد. اين مبلغ بسيار کمتر از نصف مبلغ مشاوره حضوري است. مشاوره اينترنتي همچنين براي افرادي که دچار آسيب شنوايي، گفتاري يا مشکلات زباني هستند، بسيار مناسب است.
بسياري از مراجعه‌کنندگان سوالات و مسائلي را عنوان مي‌کنند که قبلاً نيز عنوان شده‌اند با کمک سايت و استفاده از هويت مجازي براي مراجعه‌کنندگان تمامي مردم مي‌توانند بدون صدمه زدن به حريم شخصي يکديگر به مطالعه سوالات ديگران و پاسخ مشاور بپردازند.
بطور کلي براي اشخاص خجالتي يا مضطرب يا آنهايي که در مکان دورافتاده‌اي هستند و دسترسي به مشاور ندارند و افراديکه تمايلي به مشاوره حضوري ندارند اين وسيله ارتباطي شيوه نويني براي ايجاد انگيزه درماني باشد.
از طرف ديگر مشکلات سطحي و تعارضات جزئي مي‌تواند با رعايت محروميت و رازداري بدون جابجايي مکاني و صرفه‌جويي زماني برطرف شود اين وسيله مي‌تواند شيوه خوبي براي شروع يک ارتباط درماني است در مشاوره اينترنتي مشاور و مراجع مي‌توانند در دو شهر يا در دو کشور مختلف باشند.
از معايب اين نوع مشاوره مي‌توان به دسترسي نداشتن تمام آحاد مردم از جمله شهرستان‌هاي کوچک به دستگاه رايانه و مودم و اينترنت اشاره کرد و فقط کساني مي‌توانند از اين روش استفاده کنند که حداقل اطلاعاتي در زمينه استفاده از کامپيوتر و اينترنت داشته باشند.
در ضمن فرد نمي‌تواند بلافاصله پس از طرح سوال پاسخ خود را دريافت کند و بايد مدتي(معمولاً 48 ساعت بعد) را منتظر بماند. مگر اينکه پس از ارتقاء اين نوع مشاوره، مشاوراني مخصوص به صورت online در تمام ساعات مسئول پاسخگويي به سوالات مطرح شده در اينترنت باشند.
آيا درمان اينترنتي براي همه افراد مناسب مي‌باشد؟
درمان اينترنتي براي کسانيکه دچار بحران جدي هستند مناسب نيست.
درمان اينترنتي يک تکنيک جديد است و فرد بايد ريسک‌هاي آن را بپذيرد و نمي‌تواند جايگزين مشاوره حضوري شود.
فرد بايد مهارت نوشتاري در بيان مطالب خود را داشته باشد. اگر فردي علاقه به نوشتن ندارد يا خلاصه مي‌نويسد مشاوره اينترنتي نمي‌تواند برايش خيلي مفيد باشد.
فرد بايد علاقمند به ابراز اطلاعات خود به مشاور باشد يعني در مورد خود احساسات و افکارش اطلاعات درستي به مشاور بدهد، در غير اين صورت به خودش صدمه مي‌زند.
اگر شرايط فرد پيچيده يا مشکل بسيار جدي وجود داشته باشد درمان اينترنتي مي‌تواند فقط به عنوان يک راه‌حل کوتاه‌مدت گزينه مناسبي باشد.
نتيجه‌گيري:
طرح راه‌اندازي مشاوره اينترنتي در سايت سازمان بهزيستي توسط دفتر مشاوره و خدمات روانشناختي و با همکاري دفتر روابط عمومي اجرا شده است.
در اين طرح از 3 تا 4 مرکز مشاوره غيردولتي حضوري در شهر تهران که داراي مشاوران حاذق و ورزيده‌اي است براي جوابگويي به سوالات مطرح شده در سايت استفاده مي‌شود و اين پاسخ‌ها بايد ظرف حداکثر 48 ساعت در سايت درج شود.
به طور کلي اين نوع مشاوره نسبت به ساير روش‌هاي مشاوره جديد و بديع بوده و مي‌توان پيش‌بيني کرد که با تبليغات گسترده جوانانو قشر تحصيل کرده و شاغل که وقت کمي براي استفاده از خدمات مشاوره حضوري دارند از آن استقبال قابل توجهي کنند.
بنابراين ما در حرفه مشاورره نه تنها بايد اين فناوري جديد را ناديده نگيريم، بلکه بايد از آن بهره‌مند شويم و آن را براي پيشبرد حرفه خود و عرضه خدمات بهتر به مراجعان خود به کار بگيريم.
با وجودي که در اين مقطع موارد نامطلوبي در پيشرفت‌هاي جديد فناوري ديده مي‌شود، اما مزاياي و نويدهاي آن مراتب بيشتر است و ما بايد نظر به آينده داشته باشيم، نه اينکه در گذشته زندگي کنيم.
منبع : سازمان بهزيستي كشور
خوبه همین میتونه خیلی کمک کنه